गणेशोत्सव विशेष - ३

भाद्रपद शु. चतुर्थीला (३.९.२००८ रोजी) श्री गणेश चतुर्थी आहे. त्या निमित्त श्री गणपतीविषयी उद्बोधक माहिती येथे देत आहोत. आज आपण श्री गणपतीच्या मूर्तीच्या विविध भागांचा भावार्थ पाहूया. सनातनची सात्त्विक श्री गणेशमूर्ती गणपतीला तुळस न वहाण्याचे कारण पौराणिक कारण : `एक अप्सरा अती सुंदर होती. तिला उत्तम पती हवा होता. त्यासाठी ती उपवास, जप, व्रते, तीर्थयात्रा वगैरे सतत करत होती. एकदा तिला ध्यानात मग्न असलेला श्री गणपति दिसला. तिला तो फार आवडला; म्हणून...

Read more...

Special Series of Ganesh Chaturthi Videos And Articles

Special Series of Ganesh Chaturthi Videos Series of Articles Related to Lord GaneshThis series of articles contain spiritually scientific information about Lord Ganesh। For details about Ganesh Chaturthi Rituals and Public Ganesh Festival, please visit this section।VIDEO : ।hindujagruti.org/videos/index.php?id=6">http://www।hindujagruti.org/videos/index.php?id=6ARTICLES : http://www.hindujagruti.org/hinduism/knowledge/category/ganapatiगणपतीविषयक...

Read more...

गणेशोत्सव विशेष - २

श्री गणेशाच्या उपासनेमुळे बुद्धी स्थिर राहून चित्त शांत रहाते !भाद्रपद शु. चतुर्थीला (३.९.२००८ रोजी) श्री गणेश चतुर्थी आहे. त्या निमित्तश्री गणपतीविषयी उद्बोधक माहिती येथे देत आहोत. आज आपण श्री गणपतीची काही वैशिष्ट्ये पाहू.विवेकबुद्धी निर्माण करून चित्त शांत करणारा`श्री गणेश हा ब्रह्मांडातील दूषित शक्‍ती आकर्षून घेणारा आहे, तसेच मनुष्याच्या बुद्धीमध्ये विवेक निर्माण करणारा आहे. श्री गणेशाच्या उपासनेमुळे विकल्पशक्‍ती जोर करत नाही. बुद्धी स्थिर राहून चित्त शांत रहाते. `मी कोण, भगवंताने मला या जगतात कशासाठी पाठवले', याची साधकाला जाणीव होऊन तो श्रद्धापूर्वक कार्य करू लागतो. साधकाच्या भावात वाढ होऊन...

Read more...

गणेशोत्सव विशेष - १

भाद्रपद शु. चतुर्थीला (३.९.२००८ रोजी) श्री गणेश चतुर्थी आहे. त्या निमित्त श्री गणपतीविषयी उद्बोधक माहिती येथे देत आहोत. आज आपण श्री गणपतीच्या महागणपति या नावाचा अर्थ, तसेच श्री गणपतीचे महत्त्व, कार्य व त्याची वैशिष्ट्ये पाहू.महागणपतिऋद्धि-सिद्धि (शक्‍ती) यांच्यासहित असलेला श्री गणपति म्हणजे महागणपति होय. `पार्वतीने तयार केलेला गणेश हा महागणपतीचा अवतार होय. तिने मृत्तिकेचा आकार करून त्यात श्री गणपतीचे आवाहन केले. जगदुत्पत्ती होण्यापूर्वी निर्गुण व...

Read more...

श्रीकृष्णाच्या संदर्भातील माहिती

`(आ)कर्षणम् करोति इति ।', म्हणजे आकर्षित करणारा तो कृष्ण। श्रीकृष्णाच्या संदर्भातील माहिती १. व्युत्पत्ती व अर्थ२. इतर नावे ३. वैशिष्ट्ये व कार्य ४. श्रीकृष्णाचे काही कुटुंबीय व नातेवाईक यांचा भावार्थ ५. राधा६. सुदर्शनचक्र ७. गीता ८. कृष्णाची उपासना९. ईश्‍वरी ज्ञानाद्वारे मिळालेली श्रीकृष्णाबद्दलची वैशिष्ट्यपूर्ण माहिती १०. वाईट शक्‍तींच्या निवारणार्थ श्रीकृष्णाची उपासना ११. श्रीकृष्णाची आरती ऐका १२. श्रीकृष्णाचा नामजप ऐका...

Read more...

गोकुळाष्टमी विशेषांक

अनुक्रमणिका १. तिथी व इतिहास २. वैशिष्ट्य ३. उत्सव साजरा करण्याची पद्धत४. दहीकाला५. गोपाळकाळयाचे आध्यात्मिक महत्त्व ६. महिला `गोविंदा' पथके : धर्माचरणाच्या दृष्टीने अयोग्य लेख१. महिला दहिहंडी२. उंच उंच दहीहंड्या बनल्या जीवघेण्या स्पर्धा३. दहीहंड्यांचे राजकारण ४. गोविंदांचे राजकारण ! ५. गोपाळकाल्यातील जीवघेणी स्पर्धा रोखा ! ६. अजेय हिंदुराष्ट्राच्या निर्मितीसाठी भगवत्गीतेच्या आचरणाची आवश्यकता ! दहिहंडी उत्सवाच्या दरम्यान धर्मद्रोह्यांकडून केले जाणारे...

Read more...

चातुर्मासाच्या निमित्ताने धर्मशिक्षण (स्नान)

आषाढ शुद्ध एकादशीपासून चातुर्मासाला आरंभ झाला. त्या निमित्त वाचकांसाठी आचारधर्माविषयीचे विवेचन येथे देत आहोत. सध्या आपण स्नानाच्या संदर्भातील आचारांविषयीची माहिती पहात आहोत. त्याअंतर्गत आज आपण सकाळच्या वेळी स्नान का करावे, स्नानापूर्वी करावयाची प्रार्थना व स्नान करतांना म्हणावयाचे श्लोक या संदर्भातील माहिती पाहूया.ब्राह्ममुहूर्ताच्या वेळी किंवा पहाटे स्नान करावे. स्नान करण्याची ही आदर्श वेळ आहे; परंतु हल्लीच्या काळी त्या वेळी स्नान करणे बहुतेकांना...

Read more...

चातुर्मासाच्या निमित्ताने धर्मशिक्षण (स्नानाचे प्रकार)

स्नानाच्या संदर्भातील आचार१. स्नानाचे महत्त्व : `स्नान केल्याने जिवाच्या देहाभोवती आलेले काळे आवरण व जिवाच्या देहातील रज-तम यांचे उच्चाटन होऊन जिवाच्या देहातील पेशी-पेशी चैतन्य ग्रहण करण्यास पोषक होतात. तसेच तोंड धुणे व शौचक्रिया यांमुळे जिवाच्या देहातून बाहेर न पडलेल्या त्रासदायक घटकांचे स्नानाच्या माध्यमातून विघटन होते.' - एक ज्ञानी (श्री. निषाद देशमुख यांच्या माध्यमातून, १९.६.२००७, दुपारी ३.५१)२. स्नान केल्याने होणारे फायदे२ अ. `स्नानामुळे जिवाच्या...

Read more...

चातुर्मासाच्या निमित्ताने धर्मशिक्षण ( लादी पुसणे )

आषाढ शुद्ध एकादशीपासून चातुर्मासाला आरंभ झाला. त्या निमित्त वाचकांसाठी आचारधर्माविषयीचे विवेचन येथे देत आहोत. आज आपण लादी पुसण्याच्या संदर्भातील आचारांविषयीची माहिती पाहूया. लादी पुसण्याच्या संदर्भातील आचार लादी कधी पुसावी ?केर काढून झाल्यावर लगेच लादी पुसावी. लादी कशी पुसावी ?अ. लादी पुसण्यासाठी वापरायच्या पाण्यात चिमूटभर विभूती घालावी.अ १. शास्त्र : विभूतीतील सात्त्विक शक्‍तीमुळे विभूतीयुक्‍त पाण्याने लादी पुसल्यावर वाईट शक्‍तींमुळे लादीवर आलेले...

Read more...

अमृतवाणी संस्कृतभाषा !

श्रावण पौर्णिमा ! हा दिवस रक्षाबंधनाबरोबरच `संस्कृतदिन' म्हणूनही साजरा केला जातो. त्या निमित्ताने संस्कृतबद्दलचा अभिमान जागवण्याचा हा एक प्रयत्‍न !देववाणी संस्कृत रत्‍नागिरीसंस्कृतची आजची स्थिती पाहण्याअगोदर संस्कृत भाषेचा उद्भव कसा झाला, ते पाहूया. आपल्या वैदिक परंपरेने विश्‍वनिर्मितीपासूनचा साद्यंत इतिहास जतन करून ठेवला आहे. प्रथम सर्वत्र शून्य होते. मग `ॐ' असा ध्वनी अवकाशात निनादला. शेषषायी श्रीविष्णु प्रगट झाले. त्यांच्या नाभीतून ब्रह्मदेव प्रगटले....

Read more...

रक्षा (राखी) बंधन

श्रावण महिन्यात नागपंचमीनंतर येणारा महत्त्वाचा सण म्हणजे रक्षाबंधन. तो श्रावण पौर्णिमेच्या दिवशी साजरा केला जातो.१. इतिहासअ. `पाताळातल्या बळीराजाच्या हाताला लक्ष्मीने राखी बांधून त्याला आपला भाऊ केले व नारायणाची मुक्‍तता केली. तो दिवस श्रावण पौर्णिमा होता.' लक्ष्मीने बळीराजाला घातलेल्या बंधनाविषयी संस्कृतमध्ये एक श्लोक आहे.येन बद्धो बली राजा दानवेन्द्रो महाबल: ।तेन त्वामपि बध्नामि रक्षे मा चल मा चल ।।अर्थ : महाबली व दानवेन्द्र असा जो बली राजा जिने...

Read more...

चातुर्मासाच्या निमित्ताने धर्मशिक्षण ( केर काढणे )

आषाढ शुद्ध एकादशीपासून चातुर्मासाला आरंभ झाला. त्या निमित्त वाचकांसाठी आचारधर्माविषयीचे विवेचन येथे देत आहोत. आज आपण केर काढण्याच्या संदर्भातील आचारांविषयी माहिती पाहूया.१. केर कधी काढावा ?१ अ. `घर घाणेरडे झाले असेल, तर भावपूर्णरीत्या नामजप करत क्षात्रभाव ठेवून कुठल्याही वेळी केर काढावा. असे केले तरच केर काढण्याच्या कृतीतून निर्माण होणार्‍या त्रासदायक स्पंदनांचा देहावर प्रभाव पडणार नाही.१ आ. स्वत:ला कर्मबंधनाचा आचाररूपी नियम लागू करून सकाळीच, म्हणजेच...

Read more...

मूर्तीकार व गणेशभक्‍त यांना आवाहन

अध्यात्मशास्त्रदृष्ट्या देवतेच्या मूळ रूपाशी जास्तीतजास्त साधर्म्य असणार्‍या मूर्तीमध्ये त्या देवतेचे तत्त्व अधिकाधिक आकृष्ट होते. अशा मूर्तीमुळे भक्‍तामध्ये भावनिर्मिती सहज होते. असे होण्यासाठी अध्यात्मशास्त्र व मूर्तीविज्ञान यांनुसार श्री गणेशमूर्ती चिकणमातीपासून बनवलेली, पारंपरिक पद्धतीची, पाटावर बसलेली, नैसर्गिक रंगांचा वापर करून रंगवलेली असावी.शास्त्रानुसार मूर्ती कशी असावी, हे समजण्यासाठी सनातनतर्फे सात्त्विक मूर्तीचे चित्र प्रकाशित करण्यात...

Read more...

चातुर्मासाच्या निमित्ताने धर्मशिक्षण

आषाढ शुद्ध एकादशीपासून चातुर्मासाला आरंभ झाला. त्या निमित्त वाचकांसाठी आचारधर्माविषयीचे विवेचन येथे देत आहोत. आज आपण विविध स्वरूपाचे आचार व त्यांचे पालन कसे करावे, याविषयी पाहूया.विविध स्वरूपाचे आचारस्मृतींनुसार आचार१. अत्रीस्मृतीतील आचार : अत्रीऋषींनी या स्मृतीत सांगितलेल्या आचारधर्मातील काही ठळक आचार पुढे दिले आहेत.१ अ. सुवासिनी स्त्रियांनी त्यांच्या पतीच्या आज्ञेविना उपवास, तप, व्रते इत्यादी करू नयेत.१ आ. सुवासिनी स्त्रियांनी त्यांच्या पतीलाच स्वत:चे सर्वस्व समजावे.१ इ. वेदांइतके पवित्र ज्ञान नाही, मातेपेक्षा श्रेष्ठ गुरु नाही व दानासारखा मित्र नाही.१ ई. दुष्काळात अन्नदान करणारा, सुकाळात सुवर्णदान...

Read more...

चातुर्मासाच्या निमित्ताने धर्मशिक्षण

वास्तूत रहाणार्‍या व्यक्‍तीच्या चांगल्या अथवा वाईट प्रवृत्तीचा परिणाम वास्तूवर होतो !आषाढ शुद्ध एकादशीपासून चातुर्मासाला आरंभ झाला. त्यानिमित्त वाचकांसाठी आचारधर्माविषयीचे विवेचन येथे देत आहोत. काल आपण आचारधर्म पाळल्यामुळे व्यष्टीच्या संदर्भात होणारे अंतर्शुद्धी व इतर फायदे पाहिले. आज `वास्तूशुद्धी' विषयी माहिती जाणून घेऊया।आचारधर्म पाळल्यामुळे होणारे फायदे१ ई. वास्तूशुद्धी१ ई १. अर्थ : वास्तूतील त्रासदायक स्पंदने नष्ट करून चांगली स्पंदने निर्माण...

Read more...